Berichten

Huis kwijt als partner overlijdt?

De familie Backer is groot. Oma Cathrien en opa Dirk zijn eind zeventig en onlangs getrouwd. Zij en de (klein)kinderen uit hun wederzijdse gezinnen hebben af en toe hulp van de notaris nodig. Hun herkenbare situaties lees je hier.

 

Huis kwijt als partner overlijdt?

Toen Margots moeder hertrouwde met Dirk, had ze alles goed vastgelegd bij de notaris. Het zette Margot (52) aan het denken. Zijzelf woonde samen. Het huis was van haar vriend Toon. Ze hadden weliswaar even snel een samenlevingscontract gemaakt toen ze net gingen samenwonen, maar stel dat Toon overleed, mocht zij er dan gewoon blijven wonen?

 ‘Toon, voel jij je wel goed?’ vroeg Margot op een zaterdagochtend. Haar vriend keek haar lachend aan. ‘Ja hoor, prima. Maar jij dan?’

‘Ik ook. Maar ineens maak ik me zorgen. Jij werkt zo hard in je bedrijf. En tegenwoordig hoor je steeds vaker dat onze leeftijdsgenoten ineens een hartaanval krijgen, of erger, plotseling overlijden. Stel dat jou dat overkomt – waar ik niet aan moet denken natuurlijk – wat gebeurt er dan met ons huis, onze spullen, en met mij? We hebben het maar beperkt op papier staan. Vandaar mijn vraag.’

‘Ik voel me gelukkig kiplekker, maar ik snap je zorg.’ Hij beloofde een en ander te googelen en een dag later samen te bespreken.

‘Langstlevende’

Op zondagavond gingen ze er eens voor zitten. Het was gecompliceerder dan Toon had gedacht. En dat had te maken met zijn kinderen uit een vorig huwelijk. ‘Ik ben erachter gekomen dat jij niet mijn erfgenaam bent, lieverd. Ik dacht van wel, vanwege ons samenlevingscontract. Maar het blijkt dat mijn kinderen automatisch erfgenaam zijn van mijn bezit.’

Margot schrok. ‘Dus als jij sterft, krijg ik niets, ook het huis niet? Kan ik dan in theorie op straat komen te staan?’

‘In theorie wel. Maar met een testament is het te voorkomen.’

Margot: ‘Ik kan me ook best voorstellen dat je wilt dat de nalatenschap naar jouw kinderen gaat. Alleen wil ik wel graag hier blijven wonen.’

‘Ja, begrijpelijk,’ vond Toon.

Maar het was nog niet zo simpel. Hij had gelezen dat zelfs bij stellen zonder kinderen het huis niet naar de achterblijvende partner gaat, maar naar (indien nog levende) ouders van de overledene.

Toverwoord: testament

In zijn geval waren er dus wel kinderen. Interessant was de informatie over ‘vruchtgebruik’. Daarmee krijgt de achterblijvende partner recht om gebruik te maken van het huis en overige nalatenschap. De kinderen erven het uiteindelijk.

‘Ik kan laten vastleggen wanneer dat vruchtgebruik eindigt; bijvoorbeeld als jij overlijdt, hertrouwt of naar een verzorgingshuis gaat,’ verklaarde Toon.

Het stelde Margot maar deels gerust. Ze opperde om hun situatie aan een notaris voor te leggen. En die gaf duidelijkheid. Het toverwoord bleek: testament, zoals Toon al eerder zei. ‘Als u niet getrouwd bent, kunt u daarin bepalen wie u wat wilt nalaten en de financiële positie van uw partner beschermen,’ had de notaris gezegd. ‘Bovendien kunt u meteen zaken vastleggen voor uw onderneming, na overlijden. Dat is ook belangrijk.’

Voor Margot gold hetzelfde. Zij kon haar wensen in een eigen testament aangeven. Gezamenlijk één document opstellen kon niet. Wel hebben partners vaak een ‘gelijkluidend’ testament, namelijk als de inhoud grotendeels overeenkomt.

Opgelucht

Ze zouden samen alles grondig gaan doornemen. En hadden alvast een tweede afspraak bij de notaris gemaakt. Nu ze wist dat een en ander werd vastgelegd en ze niet zomaar de woning kwijt kon raken, was Margot opgelucht. ‘Maar,’ grijnsde Toon, ‘voorlopig voel ik me nog goed hoor. Dus ik blijf hier lekker wonen voorlopig. Met jou!’

(Her)trouwen op latere leeftijd? Regel de nalatenschap tijdig

Een liefde van vroeger, die na 70 jaar alsnog tot een huwelijk leidt. Romantiek ten top. Toch belangrijk om ook dan beide benen op de grond te houden. Want de nalatenschap moet goed geregeld worden voor de kinderen van beide kanten. De notaris helpt. Met huwelijkse voorwaarden en een testament.

 ‘Eigenlijk wil ik vooraf naar de kapper,’ had Cathrien (79) tegen haar aanstaande echtgenoot Dirk (78) gezegd. ‘En zal ik m’n mooie donkerblauwe pakje aandoen?’ Ze gingen samen naar de notaris, en ja, dan moet je er op je paasbest uitzien, vond ze. Bovendien had het bezoekje bij notariskantoor Ellens & Lentze een feestelijke aanleiding. Dat zat zo.

Schoolreünie

Op de basisschool hadden ze al een oogje op elkaar gehad, Cathrien en Dirkje. Ze knikkerden op het schoolplein, speelden verstoppertje in de buurt en hadden vooral veel pret samen. Maar de oorlog brak uit, en het gezamenlijke wereldje van Cathrien en Dirk splitste zich. Los van elkaar vonden ze hun geluk. Ze trouwden en stichtten gezinnen.

Maar toen was er die schoolreünie, een paar jaar geleden. 70 jaar smolt weg. Het gebabbel van vroeger werd een intens gesprek. Over hun fijne kinderen. En ze bleken het verdriet over een overleden partner te delen. Een verliefdheid vlamde op en ze kregen een relatie. Dirk wilde deze graag formaliseren en vroeg Cathrien onlangs ten huwelijk. Een romantisch idee; ze waren eind 70.

Kunstwerk, klok, vermogen

Ook de kinderen uit beide gezinnen waren happy met het nieuwe geluk van hun ouders. Wel zeiden ze: ´Het is goed om naar de notaris te gaan om dingen te regelen.’ Want er was aan beide kanten familiebezit – een kostbaar kunstwerk, een emotioneel waardevolle klok – en opgebouwd vermogen. De verdeling daarvan moest duidelijk zijn bij overlijden en het was wenselijk dat bezit terechtkwam bij de oorspronkelijke erfgenamen. Maar iedereen wilde vooral eventueel gedoe en gekibbel straks voorkomen.

Aanspraak op andermans bezit

‘Een verstandige keuze,’ stelt Daniëlle van Iperen van notariskantoor Ellens & Lentze. ‘Als ouders hertrouwen, hebben hun kinderen recht op duidelijkheid en rust over de nalatenschap. Zeker als er sprake is van een al overleden ouder, kan nalatenschap wat complexer zijn. Het is belangrijk dat kinderen weten dat anderen niet ineens aanspraak kunnen maken op hun bezit.’

Dat is eenvoudig te regelen. Met huwelijkse- of partnerschapsvoorwaarden wordt het vermogen van beide partners gescheiden. ‘Ook het deel van de al overleden ouder wordt niet gemeenschappelijk, en blijft dus buiten de invloedssfeer van de nieuwe partner en zijn kinderen. Dat is geruststellend voor de kinderen van de overledene.’

‘Ook het deel van de al overleden ouder blijft dus buiten de invloedssfeer van de nieuwe partner en zijn kinderen’

Gerust en gelukkig

Ook (aanpassen van) een testament bleek behulpzaam bij het tweede huwelijk van Cathrien en Dirk.

Daniëlle: ‘Na overlijden wil je dat de afwikkeling in goed overleg gaat. Bijvoorbeeld door kinderen van beide partners te benoemen die straks samen erop toezien dat ieder krijgt wat hem of haar toekomt. Zonder gebakkelei daarover met een stiefouder. Overigens kiezen mensen daarom vaak voor afhandeling door een notaris. Die is onafhankelijk, en weet van de hoed en de rand. Maar het belangrijkste is dat ouders en kinderen gerust en gelukkig zijn met de regeling.’

Notaris nu laagdrempelig

Keurig gekapt, in een prachtig blauw pakje verscheen Cathrien hand in hand met Dirk bij Ellens & Lentze. ‘Wat ziet u er mooi uit!’ had de receptioniste gezegd. Cliënten in ‘vol ornaat’ zag ze niet vaak meer, nu de gang naar de notaris veel laagdrempeliger was dan vroeger. Glunderend knikte Cathrien een ‘zie je wel’ richting Dirk. Een uurtje later verlieten ze tevreden het kantoor. Op naar het restaurant waar ze een feestelijke borrel hadden met alle kinderen. Geruststelling moet je vieren, tenslotte.

Ellens & Lentze aan het woord over echte liefde en een uitgesteld feest

Jullie hebben een fijne relatie en dus heeft ze zonder aarzelen “Ja!” gezegd toen jij haar ten huwelijk vroeg. Jullie weten wat je aan elkaar hebt. Tijdens iets minder mooie momenten vinden jullie steun bij elkaar, tijdens de vrolijke gebeurtenissen zijn jullie blij voor elkaar en op de gewone dagen zijn zelfs de alledaagse dingen fijn om samen te delen. De voorbereidingen op de bruiloft waren al een feest op zich en toen kwam corona…

Veel stellen met huwelijksplannen zien zichzelf dit jaar gedwongen de feestelijkheden uit te stellen of op zijn minst drastisch aan te passen aan een ongewone situatie. Steeds vaker gaan trouwlocaties weer open. Weliswaar mag er nog niet gedanst of gezongen worden, een receptie of een diner is al wel weer mogelijk met een kleine groep genodigden. Wie vindt dat er bij een trouwerij een groot feest hoort, met muziek, stukjes en een dansvloer, stelt alles liever een jaar uit in de hoop dat de wereld dan weer enigszins normaal is.

Het jonge stel uit ons voorbeeld had zichtbaar plezier in de voorbereidingen. Ze hadden niet alleen oog voor de versieringen of het menu. Ze namen al hun verantwoordelijkheden serieus. Bij een relatie hoort immers dat je goed voor elkaar zorgt en ook dat wilden ze officieel maken. We bespraken samen wat zij in hun huwelijkse voorwaarden wilden laten opnemen, wat voor hen belangrijk is. We doorliepen verschillende scenario’s met rijkdom en schulden, huizen, ziekte en kinderen bijvoorbeeld in de hoofdrol. Dit stel neemt geen risico’s als het gaat om hun relatie.

Een bruiloft zonder spetterend feest zien zij niet zitten en daarom is besloten dat zij hun huwelijk ruim een jaar uitstellen. Alle plannen zijn zodoende even in de ijskast gezet. Ondertussen gaat het leven wel gewoon verder. En natuurlijk wacht dit stel niet met samenwonen totdat ze getrouwd zijn. Hoe goed zij hun huwelijkse voorwaarden en testamenten ook hadden voorbereid, op dit moment staat er nog steeds niets officieel op papier. Dus als er nu iets onfortuinlijks met een van hen gebeurt, kan de nasleep daarvan aanzienlijk anders uitpakken dan zij zouden willen.

Zitten jullie in een vergelijkbare situatie? Overweeg dan om voor de periode tot jullie je relatie eindelijk uitbundig kunnen vieren toch alvast een samenlevingsovereenkomst en testamenten te laten opstellen. In zo’n overeenkomst en met de testamenten kunnen jullie precies laten vastleggen wat er met jullie tegoeden, waardevolle spullen of het huis bijvoorbeeld moet gebeuren mochten jullie uit elkaar gaan of als een van jullie overlijdt. Je wilt je partner er toch voor behoeden dat hij of zij op straat wordt gezet als jou iets overkomt? Bovendien kan het, als je elkaars fiscale partner bent, voordelen hebben voor de belasting die je over je inkomen en vermogen moet betalen. Het geld dat jullie zo besparen kan dan mooi weer in het trouwfeest gestoken worden!

Van uitstel komt niet altijd afstel, wees gerust, maar blijf voor elkaar zorgen. Juist nu!

Ellens & Lentze aan het woord over de verdeling van jullie geld en goederen

Je zag het al een tijdje aankomen, maar eindelijk ben je dan ten huwelijk gevraagd! Of misschien gaan jullie trouwen omdat dat praktischer is. Hoe dan ook: gefeliciteerd! Er zijn weinig momenten die een relatie zo duidelijk en liefdevol markeren. De tijd van de voorbereiding op de huwelijksvoltrekking kan soms stressvol zijn, maar vaak is het ook een vrolijke tijd waarin vrienden en familie dichter bij elkaar komen te staan. En daarna? Eerst nog die welverdiende huwelijksreis en dan begint eindelijk jullie leven als echtpaar. Tevreden kijken jullie terug op een periode vol dromen en vooruit naar een toekomst vol plannen. Toch?

Zo zou je willen dat het voor iedereen gaat. Helaas is dat niet altijd het geval. We kennen allemaal het trieste verhaal van het mooie, jonge koppel dat tijdens hun huwelijksreis in de Caraïben kort na elkaar overleed. Ze hadden geen kinderen en geen testament. Na twee rechtszaken over de verdeling van de erfenis staan de families die net aan elkaar waren verbonden nu lijnrecht tegenover elkaar.

Zo’n voorbeeld uit het nieuws geeft het belang van een goed testament pijnlijk duidelijk weer. Natuurlijk wil je liever over de taart dan over een mogelijk overlijden nadenken. Maar het bovenstaande voorbeeld maakt duidelijk waarom zo’n moment van bezinning wel nodig is. Voor je partner en voor jullie familie.

Een testament kun je zo persoonlijk maken als je wilt. Zeker als jullie geen kinderen hebben is het belangrijk te bedenken wat jij wilt dat er gebeurt als je overlijdt. Een notaris begeleidt je tijdens dat proces. Partners worden elkaars erfgenaam. Maar wat wil je dat er gebeurt als jullie vlak na elkaar overlijden, zoals het jonge stel uit het nieuws of tijdens een auto-ongeluk bijvoorbeeld? Je kunt aangeven dat beide families in zo’n geval elk de helft van de erfenis krijgen. Of je bepaalt dat wat je partner net van jou heeft geërfd weer terug moet naar jouw familie. Bijna alles kan geregeld worden. Bespreek het in ieder geval eens rustig met je aanstaande en een notaris, liefst nog voor het huwelijk.

De wet is ook hier duidelijk. Als een partner overlijdt, en er zijn geen kinderen, erft de ander alles. Overlijdt de tweede partner, ook als er weinig tijd tussen zit, dan erft diens familie alles. Zuur, verdrietig en ogenschijnlijk oneerlijk misschien, maar wel hoe het is geregeld. Anders is het als twee partners overlijden bij een ramp, zoals een vliegtuigongeluk. Ook daarvan zijn duidelijke voorbeelden in het nieuws geweest. De wet zegt dan dat beide partners op hetzelfde tijdstip zijn overleden. Zij erven dus niets van elkaar, waardoor beide families evenveel rechten behouden.

Misschien had mediation nog iets van de familiebanden kunnen redden en waarschijnlijk was de belastingdienst best welwillend geweest, maar het verhaal van het mooie, jonge koppel is nu abrupt en verdrietig geëindigd. Zorg dat zoiets jullie nooit gebeurt en maak een testament! Ook dat hoort bij houden van en zorgen voor elkaar.